Carmen – Discografie Opera Zuid

Was het Emmy Destinn die in 1916 als eerste het lied van de maan uit Rusalka op de wasplaat vastlegde….het was die zelfde Emmy Destinn die reeds acht jaar eerder de eerste (vrijwel complete) opname van Carmen voor haar rekening nam. Onder leiding van Bruno Seidler-Winkler waren het de solisten en koor van de Berlijnse Hofopera, die, natuurlijk gezongen in de Duitse taal, met  het Berliner Grammophon Orchester historie schreven. De eerste Carmen, een hoge/lichte mezzo-sopraan,  was Galli-Marié die er dermate haar stempel opdrukte dat het genre haar naam kreeg en zo een van die Franse zangeressen werd die haar naam aan een stemsoort gaven; Don José een typische demi-caractère, een tenor die zowel het accent van de heldentenor als de lyriek van de lichte tenor moet hebben en Escamillo is feitelijk een basse-chantante, de typisch Franse hoge bas, die alleen zowel de hoogte als de diepte van de partij in zijn macht kan hebben. In de oorspronkelijke versie was Carmen een opéra comique, dus met gesproken dialogen. Na Bizets dood componeerde Guiraud er recitatieven bij, opdat het werk ook in de Opéra opgevoerd zou kunnen worden. Zonder de bijdrage van Guiraud zou Carmen bijvoorbeeld in Amerika, Engeland of Italië nooit haar roem verkregen hebben om de simpele reden dat in die landen alle werken met gesproken dialoog werden verwaarloosd. Guiraud was een zeer bekwaam orkestrator en maakte de recitatieven zo meesterlijk dat zelfs het recitatief tot de inleiding van Micaela’s aria de Opéra-Comique binnen sloop. Ongetwijfeld kreeg Carmen door deze bewerking een grotere eenheid en een grotere dramatische spanning. Galli-Marié bleef lang de grote Parijse Carmen. Het aantal beroemde Carmens is sindsdien eindeloos, te meer waar alle stemsoorten deze rol hebben gezongen. En alhoewel de omslag bij de cd van de eerste Carmen opname vermeldt dat Emmy Destinn een mezzo-sopraan is, was de eerste “plaat-Carmen” toch echt een sopraan. Opmerkelijk is dat  vrijwel alle vertolksters van Mercédès mettertijd beroemde Carmens zijn geworden. Zelfs enige opsomming van beroemde Carmens valt buiten de beschikbare ruimte.

De lijst van Carmen-produkties in Nederland is zeer aanzienlijk en Bizet’s meesterwerk werd er zowel in de Franse, Italiaanse als Nederlandse taal uitgevoerd. Eén in Nederland op de planken gebrachte uitvoeringen mag niet onvermeld blijven.Zelfs de deftige Wagnervereniging bracht in 1928 een modelvoorstelling voor het voetlicht onder leiding van Pierre Monteux met Jane Bourguinon, Yvonne Brother, René Lapelletrie en Marcel Journet.

Bij de aanbevolen cd’s zal een onderscheid en keuze worden gemaakt tussen opnames met mezzo-sopraan of sopraan, een curiositeit worden vermeld en aandacht voor een bijzondere opname waarbij de parlandi door acteurs worden gesproken.

Curiositeit.

EMMY DESTINN, Karl Jörn, Hemann Bachmann en Minnie Nast.
Het Berlijns Grammophon Orkest o.l.v. Bruno Seidler-Winkler, 1908.
Cantus Classics CACD 5.00929

Cd met gesproken dialogen door acteurs.

Grace Bumbry, Jon Vickers, Kostas Paskalis en Mirella Freni.
Koor en orkest van het Theatre National de l’Opera o.l.v. Rafael Frübeck de Burgos, 1969/1970.
EMI Cfp 568417-2

Aanbevolen cd’s met sopraan.

Victoria de los Angeles, Nicolai Gedda, Ernest Blanc en Janine Micheau.
Koor en orkest van de Franse radio o.l.v. Sir Thomas Beecham, 1958/1959.
EMI 556214-2

Angela Gheorghiu, Roberto Alagna, Thomas Hampson en Inva Mula.
Nationaal orkest van het Capitole van Toulouse  o.l.v. Michel Plasson, 2002.
EMI 557434-2
 
Aanbevolen cd’s met mezzo-sopraan

Jennifer Larmore, Thomas Moser, Samuel Ramey en Angela Gheroghiu.
Het Beiers staatsorkest o.l.v. Giuseppe Sinopoli, 1995.
Teldec 0630-12672-2

Teresa Berganza, Placido Domingo, Sherrill Milnes en Ileana Cotrubas.
London Symphony Orkest o.l.v. Claudio Abbado, 1977.
DG 419636-2
 
Aanbevolen dvd’s

Elena Obraztsova, Placido Domingo, Yuria Mazurok en Isobel Buchanan.
De Weense Staatsopera ol.v. Carlos Kleiber, 1978.
TDK

Agnes Baltsa, José Carreras, Samuel Ramey en Leona Mitchell.
Metropolitan van New York o.l.v. James Levine, 1987
DG 073000-9

Frits van Lijf

Bekijk Opera